Actuele ontwikkelingen rond de energietransitie brengen twee zaken aan het licht. Het Brabantse elektriciteitsnet is onvoldoende berekend op de groeiende hoeveelheid groene stroom. En voor onze energievoorziening moeten we minder afhankelijk worden van andere landen. Brabant werkt er hard aan om deze ontwikkeling te versnellen en hiervoor hét kenniscentrum van Nederland te worden. Edwin Weijtmans, senior-projectleider Innovatie Duurzame Energie bij de provincie Noord-Brabant vertelt er meer over.

Lithiumionbatterijen, basaltaccu’s, loodzuurbatterijen, vanadium redox flow-batterijen, zoutaccu’s. Batterijen zijn er in diverse soorten en maten, afhankelijk van de toepassing waarvoor ze dienen. De meest veelbelovende zijn die voor de opslag van elektriciteit of warmte. De opkomst van elektrische auto’s gaf deze ontwikkeling een boost. Batterijen moeten een grotere capaciteit krijgen, sneller op te laden zijn, langer meegaan en minder wegen. De productie wordt steeds milieuvriendelijker en energiezuiniger. Daardoor zijn batterijen beter te recyclen of geschikt te maken voor andere toepassingen, bijvoorbeeld in woningen.

Van cruciaal belang voor energietransitie

De energietransitie maakt batterijopslag zelfs cruciaal, vindt Edwin Weijtmans, senior-projectleider Innovatie Duurzame Energie bij de provincie Noord-Brabant. “We willen af van fossiele brandstoffen door op steeds grotere schaal groene energie op te wekken. Tegelijk lopen we nu tegen de grenzen aan van het elektriciteitsnet. Dit schakelt af als er te veel energie wordt aangeboden. Zonde!”

Het wordt volgens Weijtmans steeds belangrijker om goede opslagvoorzieningen te treffen voor groene energie. “Vraag en aanbod daarvan lopen immers nooit synchroon. Er is altijd ergens een overschot of een tekort, bijvoorbeeld tijdens piekmomenten in de zomer. Batterijtechnologie is de enige oplossing om die leemte voor korte periodes te kunnen overbruggen.”

Batterij van de toekomst: nieuwe generaties

De provincie stimuleert samenwerkingsprojecten om nieuwe generaties batterijen te ontwikkelen, zowel binnen Nederland als Europa. Momenteel zijn er twee concreet: een ontwikkeling op basis van bestaande lithium-ion technologie, maar dan sterk verbeterd en milieuvriendelijker. Dit betreft een samenwerking tussen Holst Centre op de High Tech Campus in Eindhoven en ZSW in het Duitse Ulm.

Voor de iets langere termijn wordt met smart uitgekeken naar de 3D-geprinte Solid State-batterij: nóg milieuvriendelijker, veel veiliger en ook veel sneller op te laden. Omdat de Solid State een heel andere batterij-infrastructuur heeft, is deze niet zomaar in te passen in de huidige processen.

Battery Competence Centre

De provincie draagt ook graag een financieel steentje bij aan onderzoek en ontwikkeling. Zo is er een bedrag tot 25.000 euro beschikbaar via ‘Brabant geeft Energie’, voor kleine projecten van bijvoorbeeld startups. Ook is er een provinciaal subsidieprogramma waarop initiatiefnemers een beroep kunnen doen.

Daarnaast ondersteunt Brabant diverse innovatiecoalities, zoals het Battery Competence Centre op de Automotive Campus in Helmond. “Dit wordt hét batterijcentrum voor heel Nederland”, weet Weijtmans. Toonaangevende eindgebruikers als VDL (elektrische bussen), DAF en Damen Shipyards hebben zich hieraan verbonden.

Europa minder afhankelijk

“Met name voor het zwaardere vervoer met bussen, vrachtwagens en scheepvaart wordt gedacht aan andere technieken”, schetst Weijtmans. “De toepassing van waterstof is veelbelovend, maar misschien brengt de Solid State-batterij uitkomst. Er is nog veel ontwikkeling nodig en ook gaande.”

Ons land heeft met zijn technische universiteiten, Holst Centre en onderzoeksorganisatie TNO al veel kennis in huis over deze nog jonge industrie. Uiteindelijk profiteren de Nederlandse bedrijven en toeleveranciers als eerste daarvan. Door kennis binnen Europa te delen, maakt ons werelddeel zich op het gebied van batterijopslag ook minder afhankelijk van het toonaangevende Azië en Noord-Amerika. Of van de behoefte aan Russisch gas.

Benieuwd naar een aantal aansprekende voorbeelden van batterijopslag? Lees meer over dit onderwerp op de Energiewerkplaats Brabant.